حادثه بوپال که در تاریخ ۳ دسامبر ۱۹۸۴ رخ داد، یکی از بدترین فاجعههای صنعتی در تاریخ به شمار میآید و به عنوان یکی از بزرگترین حوادث شیمیایی در جهان شناخته میشود. این حادثه در کارخانه بوپال در شهر بوپال در ایالت مادیا پرادش، هندوستان، اتفاق افتاد و منجر به فراگیری گاز سیانید هیدروژن شد که به دنبال آن بیش از ۵۰٬۰۰۰ نفر زخمی شدند و حدود ۳٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ نفر جان خود را از دست دادند. این حادثه نه تنها تأثیرات بلندمدتی بر روی سلامت افراد زندگی کننده در اطراف کارخانه داشت، بلکه منجر به موضوعات جدی اجتماعی، بهداشتی، و محیطزیستی نیز شد.
بررسی حادثه بوپال هند
در سوم دسامبر ۱۹۸۴ بیشتر از ۴۰ تن گاز متیل ایزوسیانات در کارخانه شرکت یونیون کارباید(UNION CARBIDE) در کشور هند نشت کرد و زندگی ۳۸۰۰ نفر را گرفت. پس از این حادثه آمار مرگ و میر بالاتر رفت و هزاران نفر دیگر به دلیل وجود آلودگی در آن محل، جان خود را از دست دادند.
این شرکت که به بدترین فاجعه صنعتی معروف شد، سعی در دور کردن خود از حکم قانونی داشت ولی سرانجام دیوان عالی آن کشور با دولت هند توافقی مبنا بر پرداخت ۴۷۰ میلیون دلار کرد.
فیلم دعا برای باران (A Prayer for Rain) در رابطه حادثه بوپال ساخته شده که رویداد های اجرای حکم و تغییرات زندگی مردم بعد از این فاجعه صنعتی را نشان می دهد.
علت اصلی وقوع حادثه بوپال هند
این حادثه زمانی که یکی از مهندسین در حال شست و شوی آب از لوله ی شکسته شده بود، برخی از دریچه ها از کار افتادند و آب به سمت مخازن مواد شیمیایی حرکت کرد و باعث واکنش بسیار سریع این ماده شد. مخزن در بدنه بتنی خود متلاشی شد و هاله هایی از ابر سمی و مرگبار در هوا معلق شد. این ابر سمی ترکیبی از متیل ایزوسیانات MIC، سیانید هیدروژن، مونو متیل آمین و غیره بود که باعث به زمین افتادن همه کارکنان آن محل شد.

این گاز به کل منطقه نفوذ کرد، مردم در حال فرار بودند و جمعیتی در آن ازدحام جان باختند و حداقل ۲۵۰۰۰ نفر به دلیل این حادثه فوت شدند. افزایش نرخ سقط جنین و مرگ و میر نوزادان در این اتفاق پس از ماه ها ادامه دار بود.
علت زیاد بودن کشته های حادثه بوپال هند چه بود؟
حادثه ی بوپال هند منجر به مرگ هزاران نفر و آسیب های جبران ناپذیر شد. علت اصلی تعداد بالای مرگ و میر، به دلیل انتشار گاز متیل ایزوسیانات MIC بود که این گاز به سرعت وارد ریه مردم شد و واکنش نشون داد. این حادثه بعد از آن ابر سمی تمام نشد و باعث آلوده شدن آب و خاک آن منطقه شد. این آلودگی باعث بالا رفتن آمار بیماری و نواقص مادرزادی شد و تعداد بالایی از مردم جان خود را از دست دادند.
بالای ۵۰۰۰۰ نفر هنوز از اختلالات ناشی از آن حادثه و آلودگی های آن رنج میبرند، این بیماری شامل بیماری های کلیوی، ریوی، کبدی و سرطان و غیره می شود.
اعتراضات مردم بوپال:
اعتراضات مردم پس از وقوع حادثه به شدت آغاز شد. مردم بوپال و سایر نقاط هند خواستار اجرای حکم بودند و آنها از دولت هند درخواست کردند که این شرکت آسیب های طبیعی و آلودگی ها را بر عهده بگیرد. تا حدود ۲۵ سال پس از گذشت این حادثه تلخ، مردم این کشور دست از اعتراض بر نداشته و خواستار اجرای عدالت هستند.
این اعتراضات به دنبال اصلاحات و پرداخت های مالی برای قربانیان این حادثه و خانواده هایشان است که نتایجی برای اصلاحات محیط زیست یا خانواده کشته شدگان نداشته است.
📚 بیشتر بخوانید…
متیل ایزوسیانات چیست ؟
خطرات متیل ایزوسیانات (MCI)
ماده ی متیل ایزوسیانات با فرمول شیمیایی (CH3NCO) گازی بی رنگ و قابل اشتعال است. این ماده یکی از انواع ایزوسیاناتها است که در دمای کمتر از ۳۹ درجه سانتیگراد به شکل مایع بوده و به سادگی در معرض اکسیژن تبخیر می شود. متیل ایزوسیانات از هوا سنگین تر است و به راحتی میتواند جذب پوست یا دستگاه تنفسی شود.

چند خطر مهم و حیاطی که ماده ی MIC باعث ایجاد و درگیری شده است عبارت اند از:
تنفس کردن:
تنفس کردن این گاز خطر اصلی برای بدن انسان است که از طریق دستگاه تنفسی جذب می شود. تنفس مستقیم و حاد این گاز، موجب تحریک دستگاه تنفسی و چشم ها می شود. قرار گرفتن در معرض غلظت های بالاتر این گاز باعث آسیب شدید ریوی و مرگ می شود. متیل ایزوسیانات از هوا سنگین تر است به همین دلیل قرار گرفتن در جایی که تهویه نداشته باشد یا ارتفاع کوتاهی داشته باشد باعث خطر جدی می شود از جمله تنگی نفس یا آسم.
تماس با پوست یا چشم:
گاز MCI یک ماده ی خطرناک شیمیایی است که در معرض مستقیم آن، موجب تحریک شدن پوست بدن و چشم ها می شود. تماس مستقیم با این ماده از طریق پوست باعث واکنش شدید پوست می شود و باید با آب سرد شست و شو داده شود و فورا به پزشک مراجعه شود.
📚 بیشتر بخوانید…
هگزا متیلن دی ایزوسیانات چیست؟
سرطان
متیل ایزوسیانات شامل ترکیباتی است که می تواند یکی از دلایل دسته بندی مختلف سرطان در انسان ها و موجودات زنده ی دیگر شود. نوع سرطانی که این ماده ایجاد می کند هنوز مشخص نشده و نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.
خطر برای محیط زیست:
فاجعه ی بوپال، پیامد های خیلی مهمی برای محیط زیست داشت. این گاز باعث آلودگی شدید آب و هوا شد و موجب آسیب و صدمات بسیاری به گیاهان و حیوانات شد. این آلودگی آب و هوا، به عنوان یکی از موضوعات اصلی و پایه زندگی در اکوسیستم، تاثیرات زیادی برای طبیعت داشت.
سوالات متداول
علت اصلی حادثه بوپال نشت گاز متیل ایزوسیانات (MIC) بود که از یک کارخانه شیمیایی متعلق به شرکت یونیون کارباید به دلیل نقص های ایمنی و عدم رعایت استاندارد های ایمنی رخ داد.
حادثه بوپال هند در شب ۲ دسامبر ۱۹۸۴ و بامداد ۳ دسامبر رخ داد.
این حادثه منجر به مرگ ۳۸۰۰ نفر و آسیب به بیش از ۵۰۰۰۰ نفر شد و عوارضی جبران ناپذیر بر روی ساکنین آن منطقه داشت.
علت تعداد زیاد کشتگان حادثه بوپال، انتشار گاز سمی متیل ایزوسیانات (MIC) بود که منجر به شکلات تنفسی و مرگ خیلی از ساکنین آن منطقه شد.
بله، بسیاری از ساکنین آن منطقه هنوز با مشکلات محیط زیستی و بهداشتی ناشی از حادثه بوپال مواجه هستند.
متیل ایزوسیانات (MIC) یک نوع گاز قابل اشتعال است که به سادگی جذب پوست و دستگاه تنفسی می شود. این حادثه در حالی که یکی از مهندسین در حال شستشوی مخازن بود رخ داد و گاز متیل ایزوسیانات مانند ابری سمی وارد هوا شد.
شرکت یونیون کارباید در ابتدا مسئولیت این حادثه را رد کرد، اما با مداخله های بین المللی و داخلی خسارت ها به دولت هند پرداخت شد.
متیل ایزوسیانات (MIC) برای دستگاه تنفسی بسیار مضر است و منجر به تنگی نفس و آسم می شود. از دیگر خطرات آن می توان به خط آن برای پوست بدن و چشم ها اشاره کرد که منجر به ایجاد سرطان های مختلف شده و برای محیط زیست بسیار مضر است.