پلاستیک پلی اتیلن ترفتالات (PET) نقش مهمی در صنعت تولیدات و بسته بندی دارد. این پلاستیک به دلیل قابل بازیافت بودن خود، در بسیاری از صنایع و شرکت های بزرگ به کار می رود. این ماده مقاومت شیمیایی بالا در برابر مواد آلی دارد و استحکام بالا در وزن زیاد، باعث شده در گزینه بسته بندی پایداری زیادی از خود ارائه دهد. در این مقاله به کاربرد این ماده، مزایا، معایب و معرفی ماده ی پلی اتیلن ترفتالات می پردازیم.
پت چیست
ترموپلاستیک پت (PET) یک ماده قوی و مصنوعی است که می توان آن را ذوب کرد و آن را به اشکال مختلف تبدیل کرد. پلی اتیلن ترفتالات بسیار سبک است و ظاهری شفاف مانند مثل شیشه دارد. این ماده ترکیب شده از روغن و مواد پتروشیمی است و اکثرا در بخش تولیدات بطری به کار می رود.
پلی اتیلن ترفتالات چیست
پلی اتیلن ترفتالات (Polyethylene terephthalate) با نام اختصاری PET یا PETE نوعی پلی استر است. پت از پلیمرازیسیون اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک تولید می شود. وقتی اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک تحت تاثیر کاتالیزور های شیمیایی با هم ترکیب و حرارت داده می شوند، PET را به حالت یک جرم ذوب شده و چسبناک تولید می کنند.
این ماده در برابر حملات میکروارگانیسم ها مانند قارچ ها و انگل ها مقاوم است و در معرض رطوبت و هوای اضافی تجزیه نمی شود.
کاربرد پلی اتیلن ترفتالات
پلی اتیلن ترفتالات نشکن است و در صورت ضربه یا آسیب، هیچ خراشی روی آن نمی افتد و به عنوان پلاستیک ایمن شناخته شده است. کاربرد های مهم این ترموپلاستیک باعث شده تا در اتلاف انرژی صرفه جویی شود، چند کاربرد مهم آن عبارتند از:
بسته بندی:
پلی اتیلن ترفتالات به عنوان جایگزینی برای فلز و شیشه در بسته بندی هاست. این بسته بندی در طیف گسترده ای از محصولات مانند غذا، نوشیدنی و محصولات دارویی استفاده شوند.
الیاف:
PET به عنوان یک ماده اولیه در تولید الیاف مصنوعی استفاده می شود که برای تولید پارچه، فرش و لباس ورزشی بسیار مناسب است.
ظروف:
یکی از مهم ترین کاربرد پلی اتیلن ترفتالات، تولید ظروف یکبار مصرف در بطری های آب و نوشیدنی و روغن ها است. استفاده از ظروف یکبار مصرف برای طبیعت بسیار مضر است اما با وجود این پلی استر مهم، بسیاری از آسیب مستقیم و غیر مستقیم به طبیعت کاهش پیدا کرده است.
صنعت خودروسازی:
این ماده برای تولید قطعات داخل و خارج خودرو ها مناسب بوده و بسیار پر کاربرد است. از آن در سقف ها، پنجره ها و سایر قطعات پلاستیکی موجود در خودرو ها استفاده می شود.
📚 بیشتر بخوانید…
۵ تفاوت اپوکسی و پلی یورتان (کدام را بخریم؟)
ویژگی های پلی اتیلن ترفتالات
پت ها رزین نیمه کریستالی بسیار انعطاف پذیر و مقاوم هستند. چند ویژگی کلیدی این ماده عبارتند از: استحکام بالا، نفوذپذیری گاز کم، مقاوم در برابر ضربه و شکستگی، قابل بازیافت، قوی و سبک وزن و…
فرمول پلی اتیلن ترفتالات
PET طبیعی یک ترموپلاستیک شفاف و براق است که از مونومر های اتیلن ترفتالات با واحدهای متناوب C10H8O4 تشکیل شده است. این رزین به دلیل خاصیت مقاومت مکانیکی، شیمیایی و حرارتی و همچنین پایداری ابعاد معروف است.
قیمت پلی اتیلن ترفتالات
PET یک روش ایمن در بسته بندی است که توسط هیئت های رسمی بهداشت و ایمنی تایید شده است. قیمت PET به طور مستقیم تحت تاثیر قیمت مواد اولیه مورد استفاده در تولید آن، یعنی اتیلن گلیکول و اسید ترفتالیک قرار دارد. تغییرات در این مواد اولیه می تواند روی قیمت تاثیر بگذرد؛ با این حال پلی اتیلن ترفتالات یک گزینه خوب و بصرفه در تولید محصولات پلاستیکی و الیاف مصنوعی است.
قیمت جهانی پلی اتیلن ترفتالات در سال ۲۰۲۲، ۱۱۶۱.۹ دلار به ازای هر یک متریک تن بوده است. برای خرید و اطلاعات بیشتر از قیمت حال حاضر این ماده به سایت (alibaba.com) مراجعه کنید.
پلی اتیلن ترفتالات گرید بطری
پلی اتیلن ترفتالات ۱۰۰ درصد قابل بازیافت است، به همین دلیل است در شرکت های نوشیدنی ایالت متحده برای ساخت بطری نوشیدنی از آن استفاده می کنند که طوری طراحی شده که قابل بازیافت باشند. حدود یک سوم از تقاضای بطری جهان را تشکیل می دهد.
📚 بیشتر بخوانید…
پلی اتیلن سنگین یا HDPE چیست؟
روش شناسایی پلی اتیلن ترفتالات
شناسایی پلی اتیلن ترفتالات با روش های مختلفی انجام می شود. چند روش مرسوم برای شناسایی PET برابر است با:
- یکی از این روش ها آزمون های مکانیکی است که شامل کشش و ضربه برای ارزیابی خصوصیات مکانیکی PET می شود.
- با استفاده از روش TGA می توان دمای تجزیه، تحلیل حرارتی و تغییرات وزن PET را بررسی کرد.
- با آنالیز طیف سنجی فرابنفش (UV-Vis) میتوان امواج ۲۸۰-۳۰۰ نانومتر را شناسایی کرد.
قیمت پلی اتیلن ترفتالات در بورس
PET در بازار جهانی به فروش سالانه ۳۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده است که پیش بینی شده ارزش بازار رو به رشد باشد. ارزیابی قیمت پلی اتیلن ترفتالات را در سال ۲۰۲۴ در چند کشور مهم و پر مصرف را بررسی می کنیم.
تاریخ | قیمت | کشور | دسته بندی | محصول |
|---|---|---|---|---|
ژانویه ۲۰۲۴ | ۹۸۲ دلار | هند | بسته بندی | پلیاتیلن ترفتالات |
مارس ۲۰۲۴ | ۱۰۷۲ دلار
| چین | بسته بندی | پلیاتیلن ترفتالات |
ژانویه ۲۰۲۴ | ۱۰۳۷ دلار
| ایالت متحده | بسته بندی | پلیاتیلن ترفتالات |
مارس ۲۰۲۴
| ۱۰۰۰ دلار | کره جنوبی | بسته بندی | پلیاتیلن ترفتالات |
پلی اتیلن ترفتالات گرید الیاف
PET رایج ترین ترموپلاستیک است و به الیاف برای پارچه های پرس دائمی تبدیل می شود که در فرآیند ذوب ریسی و کشش تولید می شود. سفتی الیاف های PET آنها را در مقابل تغییر شکل مقاوم می کند، همین باعث جلوگیری از چروک شدن پارچه شده است.
این ماده اغلب در ترکیبات پرس بادوام با الیاف دیگر مثل ابریشم، پشم و پنبه استفاده می شود و خواص ذاتی آن بازیابی پارچه از چروک شدن است.
پلی اتیلن ترفتالات گرید نساجی
در صنایع نساجی، پلی اتیلن ترفتالات به عنوان یک الیاف مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد. در بسیاری از کارخانه های نساجی از این الیاف، تولید انواع پارچه و فرش و محصولات نساجی رخ می دهد. خصوصیات مکانیکی و مقاومت در برابر حرارت و رطوبت این ماده باعث استفاده و کاربرد فراوان آن شده است.
الیاف PET اکثرا در تولید پارچه های پلی استر، پارچه های ضدآب، لباس های ورزشی و فرش های مقاوم کاربرد دارند. این الیاف بجز استفاده در پارچه ها، در تولید کامپوزیت ها و محصولات بروز شده نساجی استفاده می شوند.
📚 بیشتر بخوانید…
مهم ترین تفاوت ترموست و ترموپلاست چیست؟
کتاب در زمینه پلی اتیلن ترفتالات
پلی اتیلن ترفتالات یک پلی استر ترموپلاستیک آلیفاتیک-آروماتیک است که کتابی جامع در مورد این پلی استر نیمه کریستالی به نام کتاب پلی اتیلن ترفتالات نوشته شده است. در این کتاب از اهمیت وجود و استفاده این ماده تا مزایا و کاربرد آن در صنایع مختلف جهانی نوشته شده است، مولف این کتاب عبدالرسول ارومیه ای و انتشارات آن بسپانو است. برای اطلاعات بیشتر و خرید این کتاب می توانید به سایت (gisoom.com) مراجعه کنید.
معایب پلی اتیلن ترفتالات
از ویژگی ها و کاربرد گسترده پلی اتیلن ترفتالات نام برده شد، با وجود آن تعدادی معایب در قالب گیری و تزریق این ترموپلاستیک قرار دارد که تعدادی از آنها را بررسی می کنیم.
مقاومت حرارتی کم
این ماده در مقایسه با مواد دیگر مقاومت حرارتی کمتری دارد و به راحتی ذوب می شود. یعنی این ماده در برابر حرارت حساس است و در دمای نسبتا بالا ممکن است تغییر شکل دهد یا آسیب پذیر می شود.
اکسید بودن
رزین های ساخته شده از PET اکسیداسیون هستند یعنی ممکن است در خواص مکانیکی و ظاهری آن تغییری ایجاد شود. این موضوع به این معناست که پت می تواند اکسید شود و در طولانی مدت روی طعم نوشیدنی و غذا تاثیر بگذارد.
نفوذ پذیری گاز
پلی اتیلن ترفتالات به نفوذ گاز حساس است و امکان عبور راحت گاز و بوی آن به درون خود را دارد. این موضوع در تولیدات ظروف و بطری ها ممکن است مشکل ساز باشد.
روش تولید پلی اتیلن ترفتالات
PET از دو ماده اولیه پلی اتیلن گلیکول (EG) و اسید ترفتالیک (TPA) تشکیل می شود، این پلی استر را می توان با استفاده از روش های قالب گیری اکستروژن، تزریقی و قالب گیری دمشی تشکیل داد. پلی اتیلن ترفتالات حدود ۱۸ درصد از پلیمر جهانی را تشکیل می دهد و مراحل تشکیل شده آن به شکل زیر است:
فرآیند تولید PET از دو روش مجزای گیاهی انجام می شود. روش اول واکنش فاز مذاب است که برای تولید کوپلیمرهای مناسب است که در کاربرد نساجی بسیار مرسوم است؛ ولی هنگامی که وزن مولکولی آن بالا باشد مانند رزین های PET ، برای رسیدن به درجه بطری پلیمرازیسیون باید در این مرحله انجام شود.
فرآیند دوم تولید سنتی این ماده است که چهار مرحله برای تولید بطری باید گذرانده شود تا به درجه تشکیل برسد که شامل کریستالیزاسیون، بازپخت، پلیمریزاسیون حالت جامد و خنک سازی.
📚 بیشتر بخوانید…
اکستروژن پلی اتیلن ترفتالات PET
فرآیند اکستروژن پلاستیک با انتخاب و تولید مواد خام پلاستیکی آغاز می شود. این مواد اکثرا به صورت گلوله یا گرانول شامل انواع پلاستیک ها پلی اتیلن و پلی پروپیلن هستند. هر ماده بر اساس خواص منحصر به فرد خود، در کاربرد و صنایع مختلف استفاده می شود.
پس از آماده شدن مواد خام، در مرحله بعدی ذوب کردن مواد جامد است. این مرحله بسیار مهم است زیرا پلاستیک را آماده سازی برای قالب گیری و شکل دهی می کند. مرحله بعدی شکل دادن به مواد ذوب شده است، از طریق ابزار مناسب که مواد مذابی را به شکل پلاستیک پروفیل در می آورد شکل محصول نهایی را مشخص می کند.
مرحله سوم خنک کننده است با استفاده از آب یا هوای آزاد مواد قالب گیری شده را خنک کرده، این مرحله برای حفظ یکپارچگی و جلوگیری از خراب شدن شکل نهایی باید با دقت و هماهنگی انجام شود. مرحله آخر شامل برش زدن نهایی محصول و جداسازی آن از قالب است.
بازیافت پت PET
پلی اتیلن ترفتالات دارای ویژگی مهم قابل بازیافت است. این ماده تا مقدار بینهایت می تواند بازیافت شود و باعث کاهش میزان انرژی هدر رفته شود. پت در ساختار خود، دارای مقدار کمی کربن است و همین باعث شده انرژی کمتری در تولیدات محصولات پلی اتیلن ترفتالات مصرف شود و باعث کاهش مصرف انرژی شده است.
📚 بیشتر بخوانید…
تمامی روش های بازیافت پلی اتیلن
فرآیند بازیافت PET بسیار ساده است که شامل تمیز کردن و حذف برچسب از روی محصولات، خرد کردن ضایعات و شستشوی فشرده است که پس از آن بازیافت این پلاستیک، برای تولید محصولات جدید انجام می شود.
