امروزه پلی یورتان ها موادی همه کاره و جزء جدایی ناپذیر زندگی همه شده اند. این ماده طیف گسترده ای از محصولات، از مبلمان نرم و عایق ساختمان گرفته تا چسب های قوی و پوشش های محافظ را در برمی گیرد اما با وجود کاربرد های گسترده خود، معایب و خطراتی با خود به همراه دارد که باید به آن توجه داشت.
در ادامه این مطلب از شرکت شیمیایی کمیسان به اینکه ماده پلی یورتان با چه خطراتی همراه است، می پردازیم.
خطرات چسب پی یو چیست؟
چسب های پی یو با ویژگی های متعددی مثل چسبندگی بالا، انعطاف پذیری، مقاومت در برابر رطوبت و دوام، در صنایع مختلف از جمله ساخت و ساز، مبلمان و تولید کفش به طور گسترده استفاده می شود. با این حال، استفاده از پلی یورتان دارای معایب و خطراتی است که باید به آنها توجه کرد.
خطرات چسب پی یو به فرآیند تولید، کاربرد و شرایط خاص استفاده از پلی یورتان مربوط می شود و ممکن است سلامتی انسان را به طور غیر مستقیم به خطر بیندازد. در ادامه بیشتر خطرات آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
📚 بیشتر بخوانید…
معایب پلی یورتان چیست؟
پلی اورتان به دلیل ویژگی های برجسته ای مانند انعطاف پذیری، مقاومت بالا، دوام بالا و … یکی از مواد پر کاربرد در صنایع مختلف از جمله ساخت و ساز، تولیدات کفش پلی یورتان و پوشش ها است.
با این حال، این ماده با وجود مزایای فراوان، دارای محدودیت ها و معایبی است که می تواند کاربرد آن را در برخی موارد محدود کند.
در ادامه به بررسی معایب پلی اورتان با تمرکز بر جنبه های شیمیایی، زیست محیطی، عملکردی و … می پردازیم:
📚 بیشتر بخوانید…
محدودیت های عملکردی پلی یورتان
پلی اورتان در برابر دما های بالا مقاومت محدودی دارد و با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض گرما باعث تغییر ساختاری، تغییر شکل یا کاهش خواص مکانیکی آن می شود. پی یو به ویژه در برابر اشعه ماورا بنفش (UV) و شرایط جوی مانند رطوبت و تغییرات دمایی حساس است. این موضوع می تواند منجر به از بین رفتن چسب و کاهش عمر مفید آن در کاربرد های خارجی شود.
حساسیت پلی یورتان به حلال ها
PU در برابر بسیاری از حلال های شیمیایی مقاومت کمی دارد. تماس با حلال های قوی می تواند باعث تخریب یا حل شدن این ماده شود که این نقص می تواند کاربرد آن را در محیط های شیمیایی محدود کند.
قابلیت اشتعال پلی یورتان
پلی یورتان به طور ذاتی ماده ای قابل اشتعال است. اگرچه با افزودن مواد ضد حریق می توان تا حدودی این مشکل را حل کرد، اما این مواد می توانند خطرات شیمیایی دیگری به همراه داشته باشند و همچنان خطر آتش سوزی در شرایط خاص وجود دارد.
اثرات مواد شیمیایی فرار VOCs پلی یورتان
یکی از جنبه های چالش برانگیز استفاده از پی یو، وجود ترکیبات آلی فرار VOCs در فرمولاسیون آن است. این ماده شیمیایی می تواند در محیط های بسته منجر به سوزش چشم، بینی و گلو، سرگیجه و تهوع شود و قرار گرفتن مداوم در معرض آن می تواند مشکلات جدی تری مثل بیماری های تنفسی و آسم ایجاد کند.
کارگرانی که در فرآیند تولید، مخلوط کردن یا اعمال پوشش های پلی یورتانی فعالیت می کنند، در معرض سطوح بالاتری از VOCs ها قرار دارند که بدون استفاده از تجهیزات ایمنی مانند ماسک های تنفسی، دستکش و عینک ایمنی ممکن است دچار تحریکات پوستی یا حتی مسمومیت شیمیایی شوند.
خطرات زیست محیطی پلی یورتان
پلی اورتان به دلیل ساختار شیمیایی پیچیده، به سختی بازیافت می شود. این موضوع باعث شده که حجم زیادی از محصولات پلی یورتان مثل چسب ها و فوم ها در نهایت به محل دفن زباله منتقل شوند که تاثیر منفی بر کره زمین دارد.
ماده پی یو به طور طبیعی تجزیه نمی شود و می تواند سال ها در محیط زیست باقی بماند. این ویژگی بازیافت PU را دشوار کرده و به یکی از مواد چالش برانگیز از نظر پایداری زیست محیطی تبدیل کرده است.
📚 بیشتر بخوانید…
خطرات ناشی از ایزوسیانات در هنگام تولید
پلی یورتان از دو ماده اولیه پلی ال ها و ایزوسیانات تشکیل می شود. ایزوسیانات به دلیل سمی بودن و قابلیت تحریک کنندگی، می تواند اثرات جدی بر سلامت انسان داشته باشد. این خطرات اکثرا در محیط های تولیدی که کارگران در معرض بخارات یا تماس مستقیم با این ماده قرار دارند، وجود دارد.
تنفس بخارات و ذرات ایزوسیانات می تواند باعث تحریک شدید مجاری تنفس، سرفه، نفس تنگی و حتی آسم شود. آسم ناشی از ایزوسیانات یکی از شایع ترین بیماری ها در صنایع تولید پلی اورتان است. تماس مستقیم این ماده با پوست، میتواند منجر به خارش، سوزش، التهاب پوست شود.
نکات ایمنی در فرآیند تولید پلی یورتان
تولید پلی یورتان به دلیل استفاده از مواد شیمیایی در حین تولید مانند ایزوسیانات و حلال ها، می تواند سلامتی کارگران، ایمنی محیط کار و محیط زیست را به خطر بیندازد.
رعایت نکات ایمنی دقیق و استاندارد در هنگام تولید، نه تنها موجب محافظت از سلامتی کارگران می شود، بلکه به کاهش حوادث و بهبود بهره وری کمک می کند.
در ادامه چند نمونه از نکات ایمنی در فرآیند تولید پلی یورتان را مورد بررسی قرار می دهیم.
- استفاده از دستکش های ساخته شده از مادی مثل نیتریل که در برابر نفوذ ایزوسیانات و حلال ها مقاوم است، ضروری است.
- برای محافظت از چشم ها در برابر پاشش مواد شیمیایی، عینک های ایمنی با استاندارد های صنعتی یا شیلد های کامل صورت توصیه می شود.
- با توجه به انتشار بخارات سمی مثل ایزوسیانات ها، استفاده از ماسک های تنفسی با فیلتر مخصوص در محیط های با غلظت بالای مواد شیمیایی بسیار ضروری است.
- پوشیدن روپوش های مخصوص و مقاوم در برابر مواد شیمیایی، از تماس پوست بدن با مواد شیمیایی خطرناک جلوگیری می کند.
آیا پلی یورتان برای سلامتی ضرر دارد؟
خیر، PU به طور کلی در شرایط عادی مانند استفاده در مبلمان، عایق ها یا قطعات خودرو هیچگونه انتشار سمی یا تهدید مستقیم برای سلامتی انسان ایجاد نمی کند. خطرات PU عمدتا به استفاده از پلی یورتان در مراحل تولید، کاربرد و خشک کردن محدود می شود و محصول نهایی پلی اورتان در شرایط عادی برای استفاده روزمره بسیار مناسب و ایمن است.
سوالات متداول
خطرات چسب پی یو به فرآیند تولید، کاربرد و شرایط خاص استفاده از آن مربوط می شود و ممکن است سلامتی انسان را به طور غیر مستقیم به خطر بیندازد.
معایب پی یو شامل محدودیت های عملکردی، حساسیت این ماده به حلال ها، قابلیت اشتعال، خطرات ناشی از ایزوسیانات، خطرات زیست محیطی و … می شود.
استفاده از دستکش، عینک ایمنی یا شیلد کامل صورت، ماسکهای تنفسی با فیلتر مخصوص، روپوش های مخصوص از نکات ایمنی در فرآیند تولید پلی یورتان است.
خیر، خطرات PU عمدتا به استفاده از پلی یورتان در مراحل تولید، کاربرد و خشک کردن محدود می شود و محصول نهایی پلی اورتان در شرایط عادی برای استفاده روزمره بسیار مناسب و ایمن است.
