پلی پروپیلن یک نوع ترموپلاستیک با مقاومت بالا است که در پزشکی، کالا های مصرفی و در بسته بندی کاربرد فراوان دارد. امروزه پس از پلی اتیلن، پلی پروپیلن دومین پلاستیک تولید شده جهان است که در اواسط دهه ۱۹۵۰ توسط دانشمندان ایتالیایی کشف شد. در این مقاله به خواص و کاربرد بیشتر این ماده معروف و کاربردی می پردازیم.
پلی پروپیلن چیست؟
پلی پروپیلن (Polypropylene) نوعی رزین پلیمری است که مقاومت شیمیایی، الکتریکی و حرارتی دارد. پلی پروپیلن با پلیمریزاسیون گاز پروپیلن با استفاده از یک سیستم کاتالیزور یا متالوسن ساخته می شود. پلی پروپیلن یک ماده ترموپلاستیک است که می توان به آن حرارت داد و به نقطه ذوب رساند، سرد کرد و مجددا بدون واکنش و تغییری آن را گرم کرد.
ساختار پلی پروپیلن
پلی پروپیلن نوعی از پلیالفین است و بافتی سخت دارد. این ماده با فرمول شیمیایی هیدروکربن خطی C3H6 از پلیمریزاسیون مونومر پروپن تشکیل شده است. پلی پروپیلن یک هیدروکربن اشباع شده است که شامل زنجیره ی بلندی از CH2 است که به صورت خطی یا گره دار است؛ این زنجیره بلندی که از این واحد ها تشکیل شده اند پلی پروپیلن نام دارند.
📚 بیشتر بخوانید…
پِت یا پلی اتیلن ترفتالات (PET) چیست؟ {کاربرد ها و ویژگی ها}
انواع پلی پروپیلن
پلی پروپیلن یک پلیمر مصنوعی رایج با پایداری شیمیایی است که آن را می توان بر اساس خواص فیزیکی و شیمیایی دسته بندی کرد و در کاربرد های مختلف از آن بهره برد. در مجموع ۷ نوع پلیپروپیلن وجود دارد:
۱. همو پلی پروپیلن (Homopolymer Polypropylene)
این نوع از پلی پروپیلن، خالص بوده و از پلیمرازیسیون مونومر ها تشکیل شده است. ساختار این ماده بسیار ساده است؛ این ترکیب از واکنش مونومر های پروپیلن با یک کاتالیزور تحت دما و فشار بالا تشکیل می شود و در مصرف و تولیدات کیسه پلاستیکی، بطری ها و غیره کاربرد دارد.
۲. کو پروپیلن Copolymer Polypropylene
کو پروپیلن از کو پلیمریزاسیون مونومر های پروپیلن با مونومر های دیگر مانند اتیلن و بوتن تشکیل می شود. این ترکیبات موجب تغییر در عملکرد ماده می شود و خاصیت سبک بودن و ماندگاری بالای آن باعث شده تا در طیف گسترده ای از صنایع مانند خودرو، لوازم الکترونیکی و دستگاه های پزشکی مناسب باشد.
۳. پلی پروپیلن کوپلیمر تصادفی Random Copolymer Polypropylene
این نوع مونومر به صورت تصادفی و متناوب در زنجیره ی مولکولی چیده شده است. کوپلیمر پلی پروپیلن تصادفی حالت کریستالی دارد و شفافیت و سختی بالایی دارد از همین رو برای ظروف شفاف، درب بطری و سایر تولیدات دیگر به کار می رود.
۴. پلی پروپیلن منبسط شده Expanded Polypropylene (EPP)
این ماده نوعی پلاستیک فوم است که از پلی پروپیلن تشکیل می شود. پلی پروپیلن منبسط شده یا EPP با حرارت و ذوب کردن دانه های پلی پروپیلن به وجود می آید که پس از ذوب، با استفاده از بخار یا وسایل فیزیکی دیگر منبسط می شود تا یک ماده فوم سلول بسته سبک وزن ایجاد کند. از این ماده بیشتر در ساخت و ساز در سقف و دیوار ها استفاده می شود.
۵. ترپلیمر پلی پروپیلن Polypropylene Terpolymer
ترپلیمر پلی پروپیلن یک ترموپلاستیک چکش خوار است، از ترکیبات پلیمرازیسیون و سه مونومر پروپیلن، اتیلن و مونومر سوم مانند بوتن یا هگزن تشکیل می شود. این پلاستیک مقاومت شیمیایی و مقاومت ضرب په ای بالایی دارد، چگالی کم آن باعث سبک وزن بودن آن شده است که آن را در صنایعی مانند بسته بندی، ساخت و ساز و خودرو سازی مناسب کرده است.
۶. پلی پروپیلن با قدرت ذوب بالا High Melt Strength Polypropylene (HMS)
پلی پروپیلن با استحکام مذاب بالا (HMS)، از ترکیب زنجیره بلند انشعاب با زنجیره پلیمری پلی پروپیلن در طول فرایند پلیمریزاسیون تولید می شود و ماده ای با استحکام مذاب بالا تشکیل می شود که در کاربرد هایی که نیاز به استحکام زیادی دارند، مناسب است. از این ترموپلاستیک در درب ظروف و بطری، بسته بندی ها، محصولات عایق و قطعات خودرو استفاده می شود.
۷. پلی پروپیلن زیستی Bio-based Polypropylene
این نوع از پلی پروپیلن از منابع زیستی ماند جلبک ها، گیاهان و باکتری ها تشکیل می شوند، این ترموپلاستیک از تخمیر مواد اولیه زیست توده به مونومرها تولید می شود. پلی پروپیلن زیستی دارای چگالی کم و نقطه ذوب پایین تری نسبت به پلی پروپیلن سنتی است.
📚 بیشتر بخوانید…
همه چیز درمورد پلی اتیلن گلیکول (PEG) + کاربرد
خواص پلی پروپیلن
پلی پروپیلن یک انتخاب عالی برای کاربرد های مختلف مانند قالب گیری تزریقی است که ویژگی های منحصر به فرد آن باعث کاربرد گسترده این ماده شده است. برخی از ویژگی های پلی پروپیلن عبارتند از:
مقاومت شیمیایی پلیپروپیلن
یکی از مهمترین ویژگیهای پلیپروپیلن، مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی است. این ماده در برابر انواع اسیدها، قلیاها، گازها، الکلها و روغنها مقاوم است. این خاصیت باعث شده تا پلیپروپیلن بهطور گستردهای در صنایع بستهبندی و تولید ظروف پلاستیکی مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، باید توجه داشت که پلیپروپیلن نسبت به اکسیدانها و حلالهای قطبی حساسیت بیشتری دارد.
استحکام و سختی پلیپروپیلن
پلیپروپیلن به عنوان یک رزین نیمهسخت شناخته میشود که در برابر ضربه و خش مقاومت خوبی دارد. خاصیت ارتجاعی پلیپروپیلن این امکان را میدهد که بدون ترک خوردن خم شود، و این ویژگی آن را برای استفاده در محصولات مقاوم به ضربه بسیار مناسب میکند.
عایق حرارتی و الکتریکی
پلیپروپیلن دارای مقاومت الکتریکی بالا است، که آن را به یک انتخاب عالی برای عایقکاری قطعات الکترونیکی تبدیل کرده است. همچنین، این ماده دارای خواص عایق حرارتی است و به همین دلیل در بستهبندیهای حرارتی برای نگهداری مواد غذایی و محصولات حساس به دما کاربرد دارد.
قابلیت بازیافت پلیپروپیلن
پلیپروپیلن یکی از پلاستیکهای قابل بازیافت است که به حفظ محیط زیست کمک میکند. این ماده مشابه با پلیاتیلن ترفتالات (PET)، قابل بازیافت بوده و استفاده از آن در صنایع مختلف به کاهش آلودگیهای زیستمحیطی کمک میکند.
کاربردهای پلیپروپیلن در صنایع مختلف
پلیپروپیلن (Polypropylene) به عنوان یکی از پرکاربردترین ترموپلاستیکها در صنایع مختلف شناخته میشود. این ماده به دلیل ویژگیهای منحصربهفردی مانند مقاومت بالا، سبکی، و هزینه کم، در بسیاری از محصولات و فرآیندهای صنعتی جایگاه ویژهای دارد. در این مقاله، به بررسی مهمترین کاربردهای پلیپروپیلن در صنایع مختلف میپردازیم.
پلیپروپیلن در صنعت خودروسازی
یکی از بزرگترین کاربردهای پلیپروپیلن در صنعت خودروسازی است. این ماده در تولید قطعات داخلی خودرو مانند صندلیها، داشبورد، پنلهای درب، و سقف خودرو استفاده میشود. علاوه بر این، پلیپروپیلن در بخشهای خارجی خودرو مانند رادیاتور، کاپوت، و پنلها نیز به کار میرود. این ویژگیها باعث شده تا پلیپروپیلن به یکی از مواد اساسی در صنعت خودروسازی تبدیل شود.
📚 بیشتر بخوانید…
آشنایی با هیدروکربن ها | تفاوت آروماتیک و آلیفاتیک
پلیپروپیلن در تولید الیاف
پلیپروپیلن به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت و حرارت، و همچنین سبک بودن، در صنعت تولید الیاف کاربرد فراوانی دارد. این ماده برای تولید فرش، لباس، پارچههای ضدآب و دیگر محصولات نساجی بسیار مناسب است. الیاف پلیپروپیلن به دلیل سبکی و مقاومت، انتخابی عالی برای محصولات نساجی هستند.
کاربرد پلیپروپیلن در بستهبندی
پلیپروپیلن به عنوان یک ماده پلیمری با خواص چندگانه، در صنایع بستهبندی بسیار پرکاربرد است. این ماده به دلیل مقاومت در برابر رطوبت، روغن و گازها، بهطور گسترده در بستهبندی مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر این، پلیپروپیلن در بستهبندیهای صنعتی نیز به دلیل سبک بودن و مقاومت در برابر ضربه و خراش، کاربرد فراوانی دارد.
پلیپروپیلن در صنایع پزشکی
یکی دیگر از کاربردهای مهم پلیپروپیلن در صنایع پزشکی است. این ماده به دلیل مقاومت شیمیایی و میکروبیولوژیکی بالا، در تولید قطعات تجهیزات پزشکی، ظروف دارویی و به ویژه سرنگهای یکبار مصرف استفاده میشود. پلیپروپیلن همچنین در جراحیها برای ترمیم پرولاپس و بخیههای غیرقابل جذب مصنوعی مورد استفاده قرار میگیرد.
معرفی پلی پروپیلن ترفتالات
PPT یا پلی پروپیلن ترفتالات یک پلیمر از ترکیب پلی پروپیلن و ترفتالات است، این پلیمر به عنوان یک ماده پلاستیکی خاص و ویژگی منحصر به فرد، در صنایع مختلف کاربرد دارد. خواص این ماده از جمله مقاومت در برابر حرارت، مقاومت شیمیایی، مقاومت در مقابل ضربه و قابلیت بازیافت این ماده باعث شده تا در صنایع متعددی مانند محصولات مصرفی، الکترونیک، بسته بندی و خودروسازی مورد استفاده قرار گیرد.
PPT یا پلی پروپیلن ترفتالات (Polypropylene Terephthalate) یک نوع پلاستیک ترموپلاستیک است که از ترکیب مونومرهای پروپیلن و ترفتالات تولید میشود. این ماده مشابه پلیبوتیلن ترفتالات (PBT) است، اما تفاوتهایی در ویژگیها و کاربردها دارد.
ویژگیهای پلی پروپیلن ترفتالات PPT :
۱. پایداری حرارتی و شیمیایی
پلی پروپیلن ترفتالات PPT معمولاً دارای مقاومت مناسبی در برابر حرارت و مواد شیمیایی است، اما معمولاً نه به اندازه پلی بوتیلن ترفتالات PBT.
۲. مقاومت مکانیکی
این پلاستیک دارای استحکام و سختی خوبی است که آن را برای استفاده در قطعات مکانیکی مناسب میکند.
۳. فرآیندپذیری
پلی پروپیلن ترفتالات PPT به راحتی میتواند تحت فرآیندهای مختلف قالبگیری و تولید قرار گیرد.
PPT پلی پروپیلن ترفتالات در کاربردهای صنعتی مختلف، به ویژه در تولید قطعات الکترونیکی و خودرو، مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال، این ماده نسبت به PBT پلی بوتیلن ترفتالات کمتر شناخته شده است و کاربردهای خاصتری دارد.
📚 بیشتر بخوانید…
معرفی جامع پلی بوتیلن ترفتالات (PBT) به طور کامل
لوله پروپیلن (PP) چیست؟
PP یا لوله پلی پروپیلن خواصی مشابه ماده پلی اتیلن دارد، با این تفاوت که مقاومت شیمیایی و حرارتی بالاتری دارد. این نوع لوله از پلی الفین و مواد اولیه پلی پروپیلن تشکیل می شود و ۸۰ درصد سهم بازار را از آن خود کرده است. بخش بزرگی از کاربرد این لوله ها در محدوده فاضلاب است، از دیگر کاربرد این لوله می توان به سیستم های فاضلاب، سیستم گرمایش و سرمایش، صنعت کشاورزی و غیره اشاره کرد.
قیمت پلی پروپیلن
پلی پروپیلن در کنار خواص متعددی که دارد قیمت نسبتا به صرفه ای دارد، از این رو صنعتگران از این ماده برای تولیدات خود استفاده می کنند. قیمت این ماده به نفت خام بستگی دارد زیرا یکی از مواد اولیه در تولید پلی پروپیلن ها است. آخرین قیمت گذاری آن در سال ۲۰۲۲ هر تن تقریبا ۱۲۰۰ دلار قیمت گذاری شده برای اطلاعات بیشتر در مورد قیمت این ماده به سایت های (tradingeconomics.com) و (statista.com) مراجعه کنید.
