پلی تری متیلن ترفتالات یک نوع پلاستیک نیمه بلوری است و همراه با پلی اتیلن ترفتالات از یک خانواده پلیمری هستند و تقریبا کاربرد های یکسانی دارند. پلی تری متیلن یا PTT به عنوان عضوی از پلی استر ها شناخته می شود و از واکنش بین مونومر های ترفتالات تشکیل می شود. از واکنش این ماده می توان به تولید محصولاتی با خواص مکانیکی خوب و مقاومت حرارتی بالا رسید. در این مقاله به ویژگی و کاربرد این ماده در صنایع مختلف می پردازیم.
پلی تری متیلن ترفتالات چیست ؟
پلی تری متیلن ترفتالات یا (Polytrimethylene Terephthalate) یک پلیمر تجاری ترموپلاستیک است که دمای ذوب پایین و قدرت جذب پایین تری نسبت به پلی اتیلن ترفتالات (PET) دارد. ساختار کلی پلیمر PTT از واکنش پروپیلن گلیکول و دی اکسید ترفتالیک است و با فرمول شیمیایی (C12H10O4) شناسایی شده است.
در ساختار PTT گروه های استر بین زنجیره های کربن هستند که این ساختار به دلیل وجود گروه های متیل در زنجیره های تشکیل دهنده آن است، وجود متیل باعث بالا رفتن انعطاف و مقاومت در حرارت این ماده شده است.
خواص پلی تری متیلن ترفتالات
پلی تری متیلن ترفتالات ترکیبی از خواص پلی اتیلن ترفتالات (PET) و پلی بوتیلن ترفتالات (PBT) است و همین باعث شده ویژگی های منحصر به فرد و گسترده ای را ارائه دهد. چند خاصیت مهم پلی تری متیلن ترفتالات عبارتند از:
مکانیکی:
پلی تری متیلن ترفتالات به دلیل ساختار بلوری منظمی که دارد، دارای استحکام کششی بالایی است که باعث شده در کاربرد‌های مهمی مثل الیاف از آن استفاده شود. این پلی استر، به دلیل ساختار شیمیایی که دارد می تواند در برابر ترک و ضربه واکنش خوبی از خود نشان دهد. وجود گروه های متیل، CH3 در زنجیره پلیمری آن، باعث افزایش انعطاف پذیری و کاهش وزن و چگالی پلی تری متیلن ترفتالات شده است.
حرارتی:
پلی تری متیلن ترفتالات دارای ویژگی مقاومت در برابر حرارت و دمای بالا است، این به آن معناست که محصولات و موادی که از این پلیمر تشکیل می شوند اکثرا در برابر دمای بالا مقاوم هستند و تغییر شکل نمی دهند.
📚 بیشتر بخوانید…
متیلن دی فنیل دی ایزوسیانات یا MDI چیست؟
مقاومت در برابر مواد شیمیایی:
PTT مقاومت نسبتا خوبی در برابر اسید ها و باز ها دارد. ویژگی مقاومت آن در برابر مواد شیمیایی باعث شده تا در محیط های صنعتی از آن استفاده شود و آن را به یک ماده مفید و کارآمد تبدیل کند.
پایداری UV:
پلی تری متیلن در برابر اشعه ماوراء مقاوم است، اما این مقاومت به اندازه ای نیست که در صورت قرار گرفتن آن در مقابل اشعه فرابنفش آسیبی نبیند؛ با این حال افزودن پایدارکننده های قوی می تواند به افزایش طول عمر این ماده در مقابل نور UV کمک کند.
محلول پذیری:
PTT معمولا در حلال های آلی اعم از کلروفرم و دی متیل فرمامید قابل حل شدن است، اما این پلیمر در آب حل نمی شود. این ویژگی ها باعث کاربرد این ماده در سایر تولیدات و فرآیند های صنعتی شده است.
قابل بازیافت:
بطری های PTT همانند ترموپلاستیک PET قابل بازیافت هستند اما این دو ماده را نمی توان همزمان با یکدیگر تجزیه و بازیافت کرد. محصولاتی مثل گلدان ها، وان ها، لوله ها و پلاستیک هایی که از PTT تشکیل شده اند از انواع پلیمر های قابل بازیافت تولید شده اند. سال ۲۰۱۷ در بریتانیا حدود ۱۷۵۰۰۰ تن زباله پلی تری متیلن ترفتالات جمع آوری شد و بازیافت شدند تا از آسیب های جدی به محیط زیست جلوگیری شود.
📚 بیشتر بخوانید…
ترموپلاستیک پلی یورتان یا TPU چیست؟
کاربرد پلی تری متیلن ترفتالات
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
الیاف نساجی:
پلی تری متیلن ترفتالات PTT بهترین خاصیت نایلون و پلی استر را ترکیب می کند و در الیاف به کار می رود. در مقایسه با سایر الیاف های مصنوعی مانند نایلون ها و اکرولیک ها، پلی تری متیلن ترفتالات نرم تر است و رنگ را مدت طولانی تری در خود نگه می دارد یعنی ماندگاری بالایی دارد، این ماده به راحتی تمیز و خشک می شود.
بسته بندی:
پلی تری متیلن ترفتالات در بسته بندی های بطری و ظروف کاربرد فراوانی دارند. این ترموپلاستیک دارای مقاومت مکانیکی بالا بوده و باعث جلوگیری از آسیب و ضربه به محصول تولید شده می شود، شفافیت این ماده موجب زیباتر شدن ظاهر محصولات شده است.
این ماده دارای خاصیت عدم جذب رطوبت است و این موضوع باعث جلوگیری از فاسد شدن یا آسیب دیدن محتویات درون ظرف یا بطری شده است. به طور کلی از پلی تری متیلن ترفتالات در بطری ها، کیسه ها، سلفون ها، بسته بندی مواد بهداشتی، بسته بندی داروها و مکمل های غذایی استفاده می شود.
📚 بیشتر بخوانید…
پلی اتیلن گلیکول یا PEG چیست ؟
قطعات صنعتی:
از پلی تری متیلن ترفتالات در تولید لوازم و قطعات داخلی خودرو استفاده می شود؛ از این ماده در تولید پنل ها، اجزای الکترونیکی خودرو و سیستم تهویه به کار می رود. خواص مکانیکی و حرارتی آن موجب بالا رفتن طول عمر قطعات شده است.
پلی تری متیلن ترفتالات یک ماده مناسب برای تولید لوله ها و اتصالات بوده است، ویژگی های منحصر به فرد این پلیمر آن را به گزینه ای مناسب برای تولید قطعات صنعتی اعم از چرخ دنده ها، بلبرینگ ها و سایر اجزای متحرک تجهیزات کرده است.
نانو کامپوزیت:
کامپوزیت های پلیمری در ده سال گذشته تغییر زیادی از نظر ساختاری و ترکیبی داشته است که باعث پیشرفت و افزایش استفاده از آن شده است. پلی تری متیلن ترفتالات می تواند با افزودن مواد دیگر به کامپوزیت هایی با ویژگی خاص تبدیل شود.
کامپوزیت های PTT دارای خاصیت مقاومت و استحکام بالا هستند و همین موضوع باعث کاربرد آن در محیط سخت و دماهای بالا شده است. افزودن چند ماده خاص می تواند از لغزش و آسیب جلوگیری کند تا در کاربرد های مکانیکی و صنعتی مناسب شود.
📚 بیشتر بخوانید…
بازیافت پلی اتیلن (بازیافت پت) چگونه است؟
مزایای پلی تری متیلن ترفتالات
پلی تری متیلن ترفتالات یک پلی استر نیمه کریستالی است که مزایای زیادی دارد. مزایا های این ماده مشابه هم گروه های خود، PBT پلی بوتیلن ترفتالات و پلی اتیلن ترفتالات PET است و ترکیبات این ماده باعث شده تا استحکام کششی و مقاومت بالاتری را به نسبت هم نوعان خود نشان دهد. این ترموپلاستیک قابلیت عبور جریان الکتریکی و مقاومت در برابر رطوبت دارد و همین باعث به کار رفتن آن در کاربرد های متعدد شده است.
رشته های PTT به دلیل ویژگی های انعطاف پذیری، نقطه ذوب پایین و رنگ آمیزی آسان بهترین جایگزین برای الیاف های PET هستند. انعطاف پذیری پلیمر PTT، موجب کاربرد گسترده آن در صنایع نساجی، الیاف، فرش، پارچه و پلاستیک شده است.
خرید پلی تری متیلن ترفتالات
برای خرید پلی‌تری‌متیلن‌ترفتالات (PTT) در ایران، می‌توانید به گزینه‌های زیر مراجعه کنید:
- شرکت‌های پتروشیمی داخلی مثل پتروشیمی شازند، پتروشیمی تبریز و پتروشیمی خراسان که ممکن است PTT یا مواد مشابه تولید کنند.
- نمایندگی‌های شرکت‌های بین‌المللی مثل BASF و Lanxess که در ایران فعال هستند.
فروش جهانی پلی تری متیلن ترفتالات در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۷۵.۷ میلیون دلار رسید و پیش بینی می شود در سال جدید فروش این پلیمر بالاتر هم برود. برای اطلاعات بیشتر و خرید این پلی استر می توانید به سایت (persistencemarketresearch.com) مراجعه کنید.
قیمت پلی تری متیلن ترفتالات
قیمت پلی تری متیلن ترفتالات وابسته به تولید کننده و منطقه جغرافیایی است و در هر نقطه از جهان قیمت آن متفاوت است. هر ۱۰ گرم آن ۲۰ دلار قیمت گذاری شده است برای اطلاع از قیمت پلی تری متیلن ترفتالات در کشورهای دیگر می توانید به سایت (marketwatch.com) مراجعه کنید.
سوالات متداول
پلی تری متیلن ترفتالات یک نوع پلیمر ترموپلاستیک است که از ترکیب ترفتالیک اسید و گلیکول تشکیل شده است.
بله پلی تری متیلن ترفتالات قابل بازیافت بوده و پس از فرآیند بازیافت از آن استفاده مجدد می شود.
مقاومت عالی در برابر حرارت، مقاومت کششی بالا و قابل بازیافت بودن.
پلی تری متیلن ترفتالات نسبت به مواد شیمیایی دیگر حساس تر است و هزینه تولید آن نسبت به پلیمر های دیگر بیشتر است.
پلی تری متیلن ترفتالات دارای خاصیت کششی و مکانیکی نسبتا خوبی است و در کاربرد های مهمی اعم از پارچه، الیاف و بسته بندی استفاده می شود.
