پلی وینیل کلراید نوعی ماده ترموپلاستیک با مقاومت بالا است که در بسیاری از کاربرد ها مثل لوله ها، عایق ها و تجهیزات پزشکی کاربرد دارد. پی وی سی سومین پلیمر پلاستیک مصنوعی پر تولید در جهان است؛ در ادامه این مطلب به چگونگی تولید این ماده و خواص آن می پردازیم.
پلی وینیل کلراید PVC (پی وی سی)
پلی وینیل کلراید (Polyvinyl Chloride) رایج ترین پلیمر است که به شکل جامدی سفید و شکننده است که هم به صورت پودر و هم گرانول به فروش می رسد.
PVC دارای ساختار خطی است که از تکرار واحدهای وینیل کلرید تشکیل شده است. این پلیمر سومین ترموپلاستیک بزرگ جهان بعد از پلی اتیلن و پلی پروپیلن است.
انواع پلی وینیل کلراید (PVC)
پلی ونیل کلراید یک ماده پلیمری است که دارای انواع مختلفی است که هر کدام در صنایع مختلف کاربرد دارند و ویژگی منحصر به فرد خود را دارند. انواع پلی وینیل کلراید عبارتند از:
U-PVC (PVC unplasticised)
این نوع از پلیوینل کلراید به این معناست که هیچ نرم کنند های در ترکیب آن اضافه نشده است به همین دلیل بسیار محکم و سخت است. پی وی سی غیر پلاستیکی به همان پی وی سی سخت شناخته می شود که رایج ترین کاربرد این ماده در تولید لوله ها و اتصالات است. این ماده مقاومت بالایی در مقابل مواد شیمیایی و رطوبت دارد و عایق الکتریکی بسیار خوبی است.
📚 بیشتر بخوانید…
پلی استایرن چیست؟ معرفی انواع پلی استایرن
C-PVC (PVC chlorinated)
سی پی وی سی مخفف پلی وینیل کلراید کلر شده است. کاربرد و مزایای این ماده با U-PVC مشترک است، هر دو مقاومت و دوام بسیار خوبی دارند. این ماده هم در لوله کشی انواع محیط های مسکونی، ساختمانی و فاضلاب کاربرد دارد و لوله ها و اتصالات تولید شده از C-PVC 100 درصد قابل بازیافت هستند.
O-PVC (PVC Molecularly oriented)
پلی وینیل کلراید مولکول گرا نتیجه فرایند تولید آن ساختار آمورف U-PVC را به ساختار لایه ای تبدیل می کند. مزایای این ماده از مقاومت در برابر خوردگی، حفظ کیفیت آب، مقرون به صرفه تا قابلیت بازیافت را در بر می گیرد. لوله های این نوع از پلی وینیل کلراید بیشتر برای آب آشامیدنی مناسب هستند.
M-PVC , A-PVC , HI-PVC (Modified PVC)
PVC اصلاح شده از خانواده آلیاژ های ترموپلاستیک هستند که با اضافه کردن عوامل اصلاح کننده به ترکیبات آن، به یک ماده عالی از پلی وینیل کلراید می رسند. پی وی سی اصلاح کننده دارای ویژگی مقاومت ضربه ای و چقرمگی خوبی است، این خواص باعث شده تا لوله های PVC با دیواره های نازک و صرفه جویی در مواد ابعادی تولید شوند.
مزایای پلی وینیل کلراید (PVC)
پلیوینل کلراید به عنوان یکی از پرکاربرد ترین ترموپلاستیک ها، مزایای خاص خودش را دارد که هر کدام در کاربرد های مختلف تاثیر گذار هستند. مزایای پلی وینیل کلراید عبارتند از:
دوام و طول عمر
PVC دارای دوام و طول عمر بالایی است و می تواند در شرایط جوی مختلف و محیط متفاوت، به خوبی عمل کند و تغییری نکند. این پلاستیک طول عمر بالا و نگهداری کمی دارد.
📚 بیشتر بخوانید…
ترموپلاستیک پلی اورتان یا تی پی یو (TPU) چیست؟
قابل شکل دهی
پلی وینیل کلراید انعطاف پذیر است به همین علت می توان آن را به اشکال مختلف مثل ورق ها، لوله ها و فیلم تبدیل کرد و به راحتی قابل شکل دهی است.
وزن سبک
PVC بسیار سبک بوده است، این موضوع باعث سهولت در جا به جایی و نصب محصولات تولید شده از پلی وینل کلراید شده است.
قیمت مناسب
هزینه تولید رزین پلیوینل کلراید نسبت به پلاستیک های دیگر پایین تر بوده است که این مزایا، آن را به پلاستیکی مقرون به صرفه و اقتصادی تبدیل می کند.
معایب پلی وینیل کلراید (PVC)
در کنار تمام کاربرد ها و ویژگی های پلی وینیل کلراید، این ماده دارای معایبی است که باید به آن توجه کرد.
تولید و دفع PVC به دلیل انتشار مواد سمی و شیمیایی در طول ساخت مشکلات محیط زیستی و نگرانی های مرطوب به سلامتی را به وجود می آورد. با سوزاندن این ماده آلاینده های پایداری به وجود می آیند که می توانند برای محیط زیست آسیب زا باشند.
ویژگی های پلی وینیل کلراید (PVC)
به طور کلی ویژگی های پلی وینیل کلراید باعث شده تا این ماده، به پلیمری ارزشمند و کاربردی تبدیل شود که کارایی، پایداری و ایمنی بالایی دارد. چند ویژگی مهم آن را نام می بریم:
- ۱. مقاومت شیمیایی پلی وینیل کلراید بسیار خوب بوده و تقریبا در برابر تمام مواد شیمیایی معدنی مقاوم است. در برابر اسید های رقیق شده، مواد قلیایی رقیق شده و هیدروکربن های آلیفاتیک بسیار مقاوم است.
- ۲. PVC قابل بازیافت است؛ ولی بازیافت پیچیده تری نسبت به سایر ترموپلاستیک ها دارد.
- ۳. PVC یک ماده عایقی بسیار خوب است و عایق الکتریکی بسیار خوبی را ارائه می دهد.
- ۴. پلیوینل کلراید به دلیل بالا بودن محتوای کلر خود، مقاومت حرارتی خوبی را از خود نشان می دهد و خاموش شونده است.
- ۵. PVC دارای خواص مکانیکی نسبتا خوبی است. وزن سبک دارد و محکم است، در برابر ضربه سایش واکنش خوبی دارد.
لوله پلی وینیل کلراید (پی وی سی)
لوله های پی وی سی به دلیل مقاومت بالایی که دارند، از خوردگی و پوسیدگی جلوگیری می کنند و به دلیل طول عمر بالای این ماده در لوله و لوله کشی به طور گسترده ای کاربرد دارند. لوله پلی وینیل کلراید یکی از پرکاربرد ترین نوع لوله ها در صنعت ساختمان سازی است، از از این لوله ها در سیستم های آبرسانی و فاضلاب، لوله کشی ساختمان ها و سیستم های آبیاری کشاورزی استفاده می شود.
روش تولید پلی وینیل کلراید
روش تولید پلی وینیل کلراید از طریق پلیمریزاسیون مونومر وینیل کلراید انجام می شود. روش های اصلی پلیمریزاسیون شامل فرایند سوسپانسیون، امولسیون و توده ای است. حدود ۸۰ درصد این تولید از فرایند سوسپانسیون استفاده می شود؛ اول ماده خام مونومر وینیل کلراید فشرده می شود و سپس با راکتور پلیمریزاسیون که حاوی آب و مواد تعلیق شده است وارد می شود. آب در این فرایند نقش حذف و کنترل گرما حاصل از پلیمریزاسیون را دارد.
در مرحله بعد مواد وارد راکتور شده و ترکیب می شود و PVC در دمای ۴۰ تا ۶۰ درجه سانتی گراد تولید می شود. پی وی سی به شکل ذرات ریز تشکیل می شود و هنگامی که به اندازه دلخواه می رسند متوقف و خشک می شوند تا ماده ای سفید رنگی به نام رزین پی وی سی PVC تشکیل شود.
📚 بیشتر بخوانید…
معرفی ماده پلی استایرن یا PS به طور کامل
فرمول پلی وینیل کلراید
فرمول پلی وینیل کلراید به شکل (C2H3CI) است که این فرمول نشان می دهد که PVC از طریق پلیمریزاسیون مولکول های وینیل کلرید تشکیل می شود. در واقع، هر واحد وینیل کلرید شامل دو اتم کربن، سه اتم هیدروژن و یک اتم کلر می شود که به صورت زنجیره ای به یکدیگر متصل می شوند تا پلی وینیل کلراید تشکیل شود.
ایمنی و خطرات پلی وینیل کلراید
از ایمنی و خطرات پلیوینل کلراید می توان به اینکه PVC یک ماده پلاستیکی سمی بوده که به دلیل مواد مضری که در آن وجود دارد مثل نرم کننده ها و تثبیت کننده ها و مواد خطرناکی که زمان تولید و دفع آن به وجود می آید مثل گاز کلر و دیوکسین، اشاره کرد.
نکات ایمنی که هنگام کار با این ماده باید توجه داشت استفاده از ماسک، دستکش و عینک ایمنی است. از سوزاندن PVC باید خودداری کرد و روند بازیافت آن را طی کرد. در صورت تماس با ماده شیمیایی ناشی از PVC یا بخار آن باید به مکان تهویه رفته یا فورا به پزشک مراجعه کرد.
خرید PVC پلی وینیل کلراید
پلی وینیل کلراید یک ترموپلاستیک اقتصادی و پر کاربرد است که خرید آن اکثرا به صورت عمده انجام می شود. برای خرید پلیوینل کلراید PVC می توانید به انواع سایت های داخلی مثل (بسپار مارکت) مراجعه کنید.
کاربرد های پی وی سی
استفاده از پلیوینل کلراید یکی از موضوعات مهم در صنایع مختلف بوده است. مقرون به صرفه بودن، مقاومت و تطبیق پذیری این پلیمر موجب پر فروش بودن آن در سطح جهان شده است. چند نوع از کاربرد های پی وی سی عبارتند از:
ساخت و ساز
پلیوینل کلراید به دلیل ویژگی مقاومتی که دارد می تواند در شرایط آب و هوایی گزینه مناسبی باشد. این ماده به دلیل سهولت نصب و هزینه کمی که دارد، در ساخت پنجره ها، در ها، سقف، لوله ها استفاده می شود.
📚 بیشتر بخوانید…
معرفی ۰ تا ۱۰۰ رزین وینیل استر
بسته بندی
پی وی سی در فیلم های بسته بندی برای محصولات غذایی و بطری ها استفاده می شود. مقاومت در برابر رطوبت و شفافیت این پلیمر موجب شده تا در بسته بندی های عادی تا بسته بندی های محکم و سخت به کار برود.
عایق برق
پی وی سی معمولا در صنعت برق کاربرد گسترده ای دارد. خواص عایق پذیری عالی آن در مقابل رطوبت و مواد شیمیایی باعث شده تا از سیم ها و کابل ها در برابر آسیب جلوگیری کند.
خودرو
مقاومت ضربه ای و دوام بالای PVC، باعث شده تا از آن در پنل های داخلی خودرو، داشبورد ها، روکش ها و غیره در خودروسازی استفاده شود.
پزشکی
پی وی سی در تولید وسایل و تجهیزات پزشکی مثل سرنگ ها، لوله ها، کیسه های خون، چسب ها و دستگاه های پزشکی دیگر به کار میرود. انعطاف پذیری و مقاومت در برابر استریلیزاسیون پلی وینیل کلراید را تبدیل به گزینه ای عالی برای کاربرد های پزشکی می کند.
سوالات متداول
پلی وینیل کلراید یکی از رایج ترین ترموپلاستیک جهان است که از واحد های مونومر وینیل کلرید تشکیل شده است. کاربرد این ماده به طور گسترده در صنایع لوله کشی، عایق الکترونیکی، تجهیزات پزشکی، خودروسازی و … است.
PVC سخت دارای مقاومت بالایی است و بیشتر در لوله کشی ها کاربرد دارد؛ در حالی که PVC نرم انعطاف پذیر بوده و به راحتی شکل می گیرد و در پوشش کابل ها و محصولات نرم تر استفاده می شود.
مزایای استفاده از PVC : مقاومت شیمیایی، مکانیکی و حرارتی بالا، وزن سبک، دوام و طول عمر بالا. معایب استفاده از PVC: تولید و انتشار مواد سمی هنگام دفع.
بله، PVC قابل بازیافت است اما فرایند بازیافت آن کمی پیچیده تر از دیگر پلاستیک ها است.
پلی وینیل کلراید در صنایع مختلفی مثل صنعت لوله کشی، پزشکی، خودرو، برق و الکترونیک و بسته بندی به کار می رود.
بله، پی وی سی یکی از مضر ترین مواد پلاستیکی است که منجر به انتشار مواد شیمیایی مبتنی بر کلر می شود و یکی از بزرگترین منابع تولید دیوکسین در جهان است.
PVC یکی از پر مصرف ترین مواد پلاستیکی در ساخت و ساز و محصولات ساختمانی اعم از لوله ها، کابل ها، کفپوش ها و سقف ها است.
بله، پی وی سی در برابر مواد شیمیایی مقاوم بوده و در برابر اسید های رقیق شده، مواد قلیایی رقیق شده و هیدروکربن های آلیفاتیک بسیار مقاوم است.
بله، PVC به دلیل محتوای بالای کلر که دارد، به یکی از مقاوم ترین پلاستیک ها در برابر آتش و حرارت تبدیل شده است.
ماده پلی وینیل کلراید خطری برای انسان ندارد؛ اما افزودنی های شیمیایی مورد استفاده برای افزایش خواص آن، خطرات قابل توجهی برای سلامتی انسان دارد.
به راحتی می توانید پلاستیک را با یک پارچه تمیز و نرم از جنس میکروفیبر، تمیز کنید یا از یک محصول های تمیز کننده ملایم و عمومی استفاده کنید.