چسب پلی یورتان و فوم های آن، موادی شگفت انگیز اما دردسرسازند! این پلیمر های همه کاره در مبلمان راحت خانه تان، عایق های ساختمان ها، لاستیک های خودرو، چسب های قوی و حتی بسته بندی ها وجود دارند. از کوسن های نرم مبل گرفته تا تشک های خواب و عایق های ساختمانی، سالانه پنج میلیون تن از این مواد در جهان مصرف می شود. اما با وجود کاربرد های گسترده خود در صنایع مختلف، چالش های بزرگ برای بازیافت این ماده و ضایعات آن وجود دارد. در کمیسان و در ادامه این مطلب به آشنایی با روش های بازیافت و استفاده مجدد چسب پلی یورتان می پردازیم.
ضایعات بحرانی چسب پلی یورتان
ضایعات بحرانی چسب پلی یورتان به دلیل کاربرد گسترده پلی یورتان ها در محصولاتی مانند تشک، عایق، زیره کفش پی یو، مواد ساختمانی، سیستم های تعلیق خودرو و … حجم قابل توجهی را تشکیل می دهند. این محصولات پس از فرسودگی یا تعویض، زباله زیادی تولید می کنند و نیاز به تولید پلی اورتان های جدید را افزایش می دهند که اغلب از مواد شیمیایی سمی ساخته شده اند.
📚 بیشتر بخوانید…
پلی یورتان های معمولی به دلیل وجود شبکه های پلیمری با پیوند های شیمیایی قوی، با حرارت دادن به راحتی قابل بازیافت نیستند و فقط می توان آنها را به مواد کمتر ارزشمند تبدیل کرد، چه از طریق روش های مکانیکی و چه بازیافت شیمیایی.
📚 بیشتر بخوانید…
علامت بازیافت | نماد و کد های بازیافت پلاستیک (Recycling symbol)
روش های بازیافت چسب پی یو
چسب PU به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود اعم از چسبندگی بالا، انعطاف پذیری و مقاومت در شرایط محیطی مختلف، کاربرد گسترده ای در صنایع مختلف دارد. با این حال، استفاده مجدد از چسب پی یو و بازیافت آن به دلیل ساختار شیمیایی پیچیده اش چالش هایی به همراه دارد. روش های بازیافت چسب پی یو به دو دسته اصلی تقسیم می شوند که در ادامه بیشتر با آنها آشنا می شویم.
روش مکانیکی بازیافت چسب پلی اورتان
در روش بازیافت مکانیکی چسب PU بدون تغییر در ساختار پلیمری خود بازیافت می شود. این فرایند شامل خرد کردن، آسیاب کردن و تبدیل ضایعات به گرانول یا پودر است که می تواند به عنوان پرکننده یا مواد اولیه در محصولات جدید استفاده شود. این روش هزینه کمتری دارد و انرژی کمتری مصرف می کند، اما ممکن است کیفیت محصول نهایی نسب به مواد اولیه کاهش یابد.
📚 بیشتر بخوانید…
روش شیمیایی بازیافت چسب پلی اورتان
در این روش پلی اورتان به اجزای شیمیایی اولیه خود تبدیل می شود و از فرآیند هایی مثل هیدرولیز برای شکستن پیوند های شیمیایی چسب پی یو به کار می روند که هرچند انرژی بر است اما ارزش ماده را کامل حفظ می کند. این روش امکان تولید مواد اولیه با کیفیت بالا را فراهم می کند که می تواند در ساخت چسب های جدید یا محصولات پلی اورتانی استفاده شوند، اما به دلیل پیچیدگی و هزینه بالاتر، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد.
تاثیر بازیافت چسب پی یو بر محیط زیست
بازیافت چسب پلی اورتان با کاهش زباله های محل دفن، حفظ منابع طبیعی و کاهش نیاز به مواد خام اولیه، به حفظ محیط زیست کمک می کند. از این ماده بازیافتی می توان در کاربرد های بسیاری بهره برد و از ضایعات آن محصولات متنوع و باکیفیت تولید کرد. این فرآیند هزینه تولید محصولات جدید را کاهش می دهد و به صنایع امکان نوآوری و پاسخ به نیاز های بازار می دهد.
مزایا بازیافت چسب پی یو
امروزه حفاظت از محیط زیست و استفاده بهینه از منابع از اهمیت بالایی برخوردار است که بازیافت ضایعات چسب پی یو یک گامی هوشمندانه برای تبدیل زباله به محصولات ارزشمند است. در ادامه به مزایای بازیافت چسب پی یو خواهیم پرداخت.
کاهش ضایعات زیست محیطی بازیافت چسب پی یو
چسب PU به دلیل دوام بالا و مقاومت در برابر تجزیه طبیعی، اگر بازیافت نشود می تواند سال ها در محیط زیست باقی بماند و به آلودگی خاک و آب منجر شود. اما بازیافت این ماده از انباشته شدن زباله های غیر قابل تجزیه در طبیعت جلوگیری می کند و به حفظ اکوسیستم کمک می کند.
ترویج اقتصاد چرخشی از بازیافت چسب پی یو
بازیافت چسب پی یو به ایجاد یک چرخه تولید پایدار کمک میکند، به جای دور ریخته شدن مواد، بارها مورد استفاده قرار میگیرند. این رویکرد اقتصاد چرخشی را تقویت میکند و وابستگی به منابع جدید با کاهش میدهد.
تولید محصولات جدید از بازیافت چسب پی یو
پلی یورتان و چسب های پلی یورتان هر دو قابلیت بازیافت دارند و از این مواد بازیافتی در تولید محصولات جدید و متنوع در صنایع دیگر استفاده می شود. ضایعات چسب پی یو پس از خرد شدن و فرآوری مجدد، به پنل های متراکم برای جایگزین چوب، کفپوش ها، محصولات بسته بندی و … تبدیل می شوند.
📚 بیشتر بخوانید…
معایب بازیافت چسب پی یو
با وجود مزایای بازیافت چسب پلی اورتان، این فرآیند همیشه ساده و بدون عیب نیست. پیچیدگی های فنی و اقتصادی می تواند موانعی در مسیر اجرای گسترده آن ایجاد کنند که در ادامه به چند نمونه از معایب بازیافت چسب پی یو می پردازیم.
گازهای سمی در بازیافت چسب پی یو
وقتی بازیافت چسب PU انجام می شود، گاز های خطرناکی مثل ایزوسیانات ها، اسید هیدروسیانیک و دیوکسین ها آزاد می شوند که برای سلامتی و محیط زیست مضر است.
پیچیدگی ساختار شیمیایی چسب پی یو
چسب های پلی اورتان از شبکه پلیمری ترموست تشکیل شده اند که با پیوند های قوی شیمیایی به یکدیگر متصل اند. این پیوند ها موجب شده تا بازیافت چسب PU دشوار شده و ذوب و تجزیه آن دشوار شود.
مصرف انرژی بالا در بازیافت چسب پی یو
روش های بازیافت چسب پی یو هم در بازیافت مکانیکی و هم شیمیایی، انرژی زیادی مصرف می کنند زیرا این فرایند نیاز به تجهیزات خاص در دما های بالا دارد. این موضوع نه تنها باعث افزایش هزینه در بازیافت شده است بلکه از نظر محیط زیستی ممکن است مزیت بازیافت را کمرنگ کند.
سوالات متداول
ضایعات چسب پلی یورتان به دلیل کاربرد گسترده پلی یورتان ها در محصولات مانند تشک ها، عایق ها و … حجم قابل توجهی را تشکیل می دهند. این محصولات پس از فرسودگی یا تعویض، زباله زیادی تولید می کنند که موجب ایجاد ضایعات زیادی می شود.
روش های بازیافت چسب پی یو به دو دسته اصلی مکانیکی و شیمیایی تقسیم می شوند.
در روش بازیافت مکانیکی چسب PU بدون تغییر در ساختار پلیمری خود بازیافت می شود که این فرایند شامل خرد کردن، آسیاب کردن و تبدیل ضایعات به گرانول یا پودر است.
در این روش پلی اورتان به اجزای شیمیایی اولیه خود تبدیل می شود و از فرآیند هایی برای شکستن پیوند های شیمیایی به کار می روند که هرچند انرژی بر است اما ارزش ماده را کامل حفظ می کند.
مزایای بازیافت چسب PU شامل کاهش ضایعات زیست محیطی، ترویج اقتصاد چرخشی، تولید محصولات جدید در بازار و … است.
معایب بازیافت چسب پلی اورتان عبارتند از انتشار گاز های سمی، پیچیدگی ساختار شیمیایی، مصرف انرژی بالا، هزینه بالا و … .
